ΛΗΘΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΘΙ
Η 5η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Μια ημέρα που δεν έχει συνειδητοποιηθεί σαφώς ακόμη αν αποτελεί ημέρα εορτασμού των όσων η φύση μας προσφέρει ή αποτελεί κυρίως μια ημέρα αναλογισμού για όσα της φύσης εμείς καταστρέφουμε. Και μπορεί φαινομενικά, οι δύο αυτές διαστάσεις να ταυτίζονται, κρύβουν ωστόσο μέσα τους δύο τελείως διαφορετικές κοσμοθεωρίες, δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της πραγματικότητας.
Υιοθετώντας τη λογική του προβληματισμού, συχνά ελλοχεύει ο κίνδυνος να εμπλακούμε σε μια διαδικασία ατέρμονης καταστροφολογίας, η οποία συνάδει και με τον τρόπο έκθεσης των γεγονότων στην ελληνική πραγματικότητα. Άμετρη γκρίνια και συζητήσεις χωρίς εξαγωγή συμπερασμάτων. Παρουσίαση των μεγάλων αρνητικών αποτελεσμάτων της κλιματικής αλλαγής, όπως το λιώσιμο των πάγων, η άνοδος της θερμοκρασίας, η καταστροφή των δασών του Αμαζονίου, η ερημοποίηση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία τρομάζουν το κοινό, δρώντας σημειολογικά ως κάτι στο οποίο δε μπορούν να επέμβουν, ως κάτι για το οποίο δε μπορούν να κάνουν τίποτα. Εμμέσως προβάλλεται το αναπόφευκτο της καταστροφής και ο πολυπόθητος στόχος της ενεργοποίησης των πολιτών μέσα από εικόνες-σοκ, δεν επιτυγχάνεται, και μάλιστα, επιτείνεται η παθητικότητα και η αδράνεια μπροστά σε γεγονότα και εξελίξεις τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ το μέτρο των δυνατοτήτων του καθενός ξεχωριστά.
Μέσα σε αυτήν την έντονη μοιρολατρία και καταστροφολογία, πολλοί εκμεταλλεύονται την ευκαιρία και παρουσιάζουν τα αυτονόητα μέτρα τα οποία είναι υποχρεωμένοι να λάβουν εκ νόμου για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους, ως μέτρα περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Οικοδομούν ένα δήθεν περιβαλλοντικό και κοινωνικά υπεύθυνο προφίλ, όταν στην πράξη απλώς εφαρμόζουν τα όσα η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλλει. Ασφαλώς και η εφαρμογή φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών αποτελεί θετική εξέλιξη, όταν όμως η συμμόρφωση προς τους νόμους προβάλλεται ως προωθημένη πολιτική, τότε καλλιεργείται ένα ισχυρό άλλοθι που λειτουργεί ανασχετικά σε οποιαδήποτε γνήσια προωθημένη πρωτοβουλία.
Αντιθέτως , μια αφετηρία σκέψης που φλερτάρει με την ιδέα του εορτασμού των όσων η φύση μας παρέχει, οδηγεί σε πιο διευρυμένους ορίζοντες συλλογισμού. Δίνεται βάση στην παρουσία των φυσικών στοιχείων στην καθημερινή μας ζωή, γίνεται αντιληπτή η αξία του περιβάλλοντος τόσο στην καθημερινότητά μας, όσο και για το ευ ζην. Αξίες, παραστάσεις και προσφορές που συχνά ξεχνάμε, αγνοούμε ή δε συνειδητοποιούμε ότι μας παρέχονται απλόχερα, χωρίς ανταλλάγματα, χωρίς προαπαιτούμενα. Που μας υπενθυμίζουν τη σημαντική συμβολή του περιβάλλοντος στο βιοτικό μας επίπεδο. Που μας φέρνουν ξανά σε επαφή με τη διάσταση της ύπαρξής μας, ως μέρη ενός συνόλου, μιας κοινωνίας.
Όταν καλείσαι να επιλέξεις ανάμεσα σε μια τακτική που υπογραμμίζει τη λήθη και μία άλλη που σου ενισχύει το άλλοθι, είναι αναμενόμενο να τείνεις να συστρατεύεσαι με αυτήν που δεν ταράζει τα νερά σου. Που δε σε αναγκάζει να ανοίξεις νέους διαύλους επικοινωνίας με τη συνείδησή σου. Που δε σε αναγκάζει να αναθεωρήσεις τη στάση σου απέναντι στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Που δεν προσπαθεί να αποκαταστήσει τη σχέση σου με τους συγκατοίκους σου στον πλανήτη. Που δε σου δημιουργεί την ανάγκη να θαυμάσεις κάτι πέρα από τα ανθρώπινα επιτεύγματα. Που δε σου υπενθυμίζει την έμφυτη τάση σου να «άνω θρώσκεις» και να σταματήσεις να κοιτάς μόνο φευγαλέα τον καθρέφτη.
Είναι αναμενόμενο. Είναι όμως και ανθρώπινο;
Τη φετινή 5η Ιουνίου, ας μην κοιτάξουμε το περιβάλλον μόνο μέσα από τις τηλεοράσεις μας. Ας κοιτάξουμε τον πλανήτη μας γύρω μας. Ας ανοίξουμε τις αισθήσεις μας στον πλανήτη. Στις μέρες μας στη θάλασσα. Στις εκδρομές μας στα βουνά. Στα πουλιά που κελαηδούν. Στον ήλιο που μας ξυπνάει. Στα φθινόπωρα, στους χειμώνες, στις άνοιξες και στα καλοκαίρια μας.
Και μετά ας θυμηθούμε τα Χριστούγεννα με τη λιακάδα και το Πάσχα με τα παλτώ που περάσαμε φέτος.
Ας χρησιμοποιήσουμε τη λήθη απέναντι στο άλλοθι.
Ας θυμηθούμε όσα ξεχάσαμε.
Ας αναλάβουμε δράση.
Ας γιορτάσουμε το περιβάλλον.
Η 5η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Μια ημέρα που δεν έχει συνειδητοποιηθεί σαφώς ακόμη αν αποτελεί ημέρα εορτασμού των όσων η φύση μας προσφέρει ή αποτελεί κυρίως μια ημέρα αναλογισμού για όσα της φύσης εμείς καταστρέφουμε. Και μπορεί φαινομενικά, οι δύο αυτές διαστάσεις να ταυτίζονται, κρύβουν ωστόσο μέσα τους δύο τελείως διαφορετικές κοσμοθεωρίες, δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της πραγματικότητας.
Υιοθετώντας τη λογική του προβληματισμού, συχνά ελλοχεύει ο κίνδυνος να εμπλακούμε σε μια διαδικασία ατέρμονης καταστροφολογίας, η οποία συνάδει και με τον τρόπο έκθεσης των γεγονότων στην ελληνική πραγματικότητα. Άμετρη γκρίνια και συζητήσεις χωρίς εξαγωγή συμπερασμάτων. Παρουσίαση των μεγάλων αρνητικών αποτελεσμάτων της κλιματικής αλλαγής, όπως το λιώσιμο των πάγων, η άνοδος της θερμοκρασίας, η καταστροφή των δασών του Αμαζονίου, η ερημοποίηση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία τρομάζουν το κοινό, δρώντας σημειολογικά ως κάτι στο οποίο δε μπορούν να επέμβουν, ως κάτι για το οποίο δε μπορούν να κάνουν τίποτα. Εμμέσως προβάλλεται το αναπόφευκτο της καταστροφής και ο πολυπόθητος στόχος της ενεργοποίησης των πολιτών μέσα από εικόνες-σοκ, δεν επιτυγχάνεται, και μάλιστα, επιτείνεται η παθητικότητα και η αδράνεια μπροστά σε γεγονότα και εξελίξεις τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ το μέτρο των δυνατοτήτων του καθενός ξεχωριστά.
Μέσα σε αυτήν την έντονη μοιρολατρία και καταστροφολογία, πολλοί εκμεταλλεύονται την ευκαιρία και παρουσιάζουν τα αυτονόητα μέτρα τα οποία είναι υποχρεωμένοι να λάβουν εκ νόμου για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους, ως μέτρα περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Οικοδομούν ένα δήθεν περιβαλλοντικό και κοινωνικά υπεύθυνο προφίλ, όταν στην πράξη απλώς εφαρμόζουν τα όσα η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλλει. Ασφαλώς και η εφαρμογή φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών αποτελεί θετική εξέλιξη, όταν όμως η συμμόρφωση προς τους νόμους προβάλλεται ως προωθημένη πολιτική, τότε καλλιεργείται ένα ισχυρό άλλοθι που λειτουργεί ανασχετικά σε οποιαδήποτε γνήσια προωθημένη πρωτοβουλία.
Αντιθέτως , μια αφετηρία σκέψης που φλερτάρει με την ιδέα του εορτασμού των όσων η φύση μας παρέχει, οδηγεί σε πιο διευρυμένους ορίζοντες συλλογισμού. Δίνεται βάση στην παρουσία των φυσικών στοιχείων στην καθημερινή μας ζωή, γίνεται αντιληπτή η αξία του περιβάλλοντος τόσο στην καθημερινότητά μας, όσο και για το ευ ζην. Αξίες, παραστάσεις και προσφορές που συχνά ξεχνάμε, αγνοούμε ή δε συνειδητοποιούμε ότι μας παρέχονται απλόχερα, χωρίς ανταλλάγματα, χωρίς προαπαιτούμενα. Που μας υπενθυμίζουν τη σημαντική συμβολή του περιβάλλοντος στο βιοτικό μας επίπεδο. Που μας φέρνουν ξανά σε επαφή με τη διάσταση της ύπαρξής μας, ως μέρη ενός συνόλου, μιας κοινωνίας.
Όταν καλείσαι να επιλέξεις ανάμεσα σε μια τακτική που υπογραμμίζει τη λήθη και μία άλλη που σου ενισχύει το άλλοθι, είναι αναμενόμενο να τείνεις να συστρατεύεσαι με αυτήν που δεν ταράζει τα νερά σου. Που δε σε αναγκάζει να ανοίξεις νέους διαύλους επικοινωνίας με τη συνείδησή σου. Που δε σε αναγκάζει να αναθεωρήσεις τη στάση σου απέναντι στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Που δεν προσπαθεί να αποκαταστήσει τη σχέση σου με τους συγκατοίκους σου στον πλανήτη. Που δε σου δημιουργεί την ανάγκη να θαυμάσεις κάτι πέρα από τα ανθρώπινα επιτεύγματα. Που δε σου υπενθυμίζει την έμφυτη τάση σου να «άνω θρώσκεις» και να σταματήσεις να κοιτάς μόνο φευγαλέα τον καθρέφτη.
Είναι αναμενόμενο. Είναι όμως και ανθρώπινο;
Τη φετινή 5η Ιουνίου, ας μην κοιτάξουμε το περιβάλλον μόνο μέσα από τις τηλεοράσεις μας. Ας κοιτάξουμε τον πλανήτη μας γύρω μας. Ας ανοίξουμε τις αισθήσεις μας στον πλανήτη. Στις μέρες μας στη θάλασσα. Στις εκδρομές μας στα βουνά. Στα πουλιά που κελαηδούν. Στον ήλιο που μας ξυπνάει. Στα φθινόπωρα, στους χειμώνες, στις άνοιξες και στα καλοκαίρια μας.
Και μετά ας θυμηθούμε τα Χριστούγεννα με τη λιακάδα και το Πάσχα με τα παλτώ που περάσαμε φέτος.
Ας χρησιμοποιήσουμε τη λήθη απέναντι στο άλλοθι.
Ας θυμηθούμε όσα ξεχάσαμε.
Ας αναλάβουμε δράση.
Ας γιορτάσουμε το περιβάλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου